Mediawijsheid en mediageletterdheid

Mediawijsheid is onlosmakelijk verbonden met mediageletterdheid. Daarin onderscheiden we drie dimensies.

• Functionele mediageletterdheid verwijst naar de vaardigheid om media-wegwijzers te vinden en te lezen.
• Kritische mediageletterdheid gaat over een weldoordachte omgang met de eigenlijke media-inhouden.
• Actieve mediageletterdheid behelst het praktische gebruik van media voor eigen communicatie – het (mee-)creëren van media-inhoud.

Posi­tie­ve effecten

• Media worden gebruikt voor informatie, amusement en communicatie, maar zijn ook belangrijk voor betekenisgeving en identiteitsvorming.
• Het gebruik van media werkt motiverend voor leerlingen. Dit effect versterkt als de relevantie (kritsche mediageletterdheid) duidelijk is. Zorg ervoor dat de keuze van de media een duidelijke en relevante link heeft met de geboden context of les (functionele en actieve mediageletterdheid).
• Voor jongeren geldt dat een kritisch bewustzijn van de beeldcultuur inzicht geeft in de diversiteit, rijkdom en schoonheid die veel media kunnen bieden, naast de gevaren die er soms ook zijn.

Aandachtspunten

• Mediawijsheid heeft betrekking op alle (nieuwe én traditionele) media. Dit houdt in dat mediawijsheid evolueert naargelang er nieuwe media worden ontwikkeld. Dit betekent dat mediawijsheid geen competentie is die je eenmalig kan verwerven. Mediawijsheid is dus nooit ​‘af’. In sommige gevallen is het een kwestie van een enkele (muis)klik, maar des te vaker gaat het om een lange zoektocht. Het is dan ook een kwestie van leren, doen, proberen en communiceren, en dat samen met anderen.
• Als leerkracht is het belangrijk je constant te bekwamen in het mediagebruik en de relevantie van de media in het lesgebeuren in te schatten.

Wetenschappelijk onderzoek

Uit de MIC­TI­VO-rap­por­ten (Moni­to­ring ICT in het Vlaam­se onder­wijs – MIC­TI­VO 3 okto­ber 2018) blijkt dat er weinig opmerkelijke verschillen zijn tussen zowel het soort leerling, de leerkracht als de opleidingsvorm en de kennis en attitudes met betrekking tot mediawijsheid. De zoekvaardigheden op het internet stijgen doorheen de loopbaan in het secundair onderwijs. 

Uit de Imec-digimeter blijkt dat 67% van de Vlamingen zich beter geïnformeerd voelt dankzij digitale media, maar tegelijk is 62% bezorgd over de invloed van valse nieuwsberichten op de maatschappij. 68% gaat hierdoor nieuws raadplegen op vertrouwde nieuwswebsites in plaats van op sociale media of andere online kanalen.