Vier tips voor een nieuw schoolgebouw

De wachtlijst voor een nieuw schoolgebouw is lang en de procedure ingewikkeld. Daarom ondersteunt OVSG besturen met bouw- of renovatieplannen. Samen gaan we op zoek naar de beste formule om zo snel mogelijk een maximaal gesubsidieerd gebouw neer te poten. We begeleiden bij het indienen van een subsidiedossier en bij het verloop van het subsidietraject. ​“Toen we besloten om een nieuwe school te bouwen, was het voor ons evident dat we bij OVSG gingen horen hoe we dit best aanpakken. We dragen de werking en visie van OVSG hoog in het vaandel. De gemeente maakt school, maar de school maakt ook de gemeente. We mogen onze impact op de lokale maatschappij niet onderschatten”, vertelt Kris Kestens, directeur van GBS Cade in Aartselaar. 

Tip 1: begin vroeg 

In december 2014 kwam het gemeentebestuur naar OVSG in Brussel, waar ze toelichting kregen over hoe je een sterk bouwdossier samenstelt. In maart 2015 werd de school officieel opgenomen op de wachtlijst van het Agentschap voor Infrastructuur in het Onderwijs (AGION). Benedicte Willaert, toenmalig deskundige patrimonium van de gemeente Aartselaar, herinnert het zich nog goed. ​“Ik heb toen vaak contact gehad met OVSG voor bijsturingen en toevoegingen. Zo hebben we nog enkele zaken aangepast, ook om zoveel mogelijk subsidies binnen te halen. Toen bleef het even stil, maar toch belde ik elk jaar eens om te horen hoe het vorderde.” 

Tip 2: benut je wachttijd en wees proactief 

Geert Gabriëls, stafmedewerker schoolgebouwen bij OVSG, benadrukt dat je niet bij de pakken moet blijven zitten terwijl je op de wachtlijst staat. ​“Sommige gemeentes laten de zaken op hun beloop tot we ze laten weten dat ze bijna aan de beurt komen, maar dan zijn ze niet klaar met hun huiswerk. Aartselaar was hier een schoolvoorbeeld: ze maakten gebruik van de wachttijd voor administratieve voorbereidingen bij stedenbouw en gingen alvast op zoek naar een architect.” Die zoektocht werd een succes, want maar liefst 42 architecten dienden een voorstel in. Uiteindelijk koos het bestuur voor een ontwerp dat het landelijke en groene karakter van de wijkschool respecteerde. In plaats van een stenen speelplaats is er een grote zandbak en grasveld. Het team waarschuwt ouders dat ze maar beter een goede wasmachine hebben. Een boodschap die duidelijk niet afschrikt, want ondanks de verhoogde capaciteit staan er vandaag nog 16 peuters op de wachtlijst. Het ultieme bewijs dat een nieuw schoolgebouw leerlingen aantrekt. 

Tip 3: verwacht het onverwachte 

In januari 2020 werd de bouwvergunning in Aartselaar afgeleverd en was het bestuur klaar met zijn huiswerk. Op dat moment stond de school nog maar vijf jaar op de wachtlijst, maar er deed zich een kans voor. Geert Gabriëls verduidelijkt: ​“OVSG beheert een jaarbudget voor schoolgebouwen en onze raad van bestuur kiest enkele prioriteiten die bepalen of een school eerder aan de beurt kan komen. Hoe lang een school al op de wachtlijst staat, maar ook capaciteitsproblemen en of de gemeente al zelf heeft geïnvesteerd, spelen een rol. Het jaarbudget moet volledig benut worden, dus als er een school aan de beurt komt die niet klaar is om te beginnen bouwen, hebben wij enkele reservedossiers klaarliggen. In 2020 was Aartselaar zo’n reservedossier, waardoor ze dus wat vroeger aan de beurt kwamen.” 

In november 2020 gaf AGION een principieel akkoord en werd een aannemer gezocht. De offerte van de aannemer moet dan nog vertaald worden door de gemeente in een gunningsdossier bij AGION. Geen eenvoudige klus, maar gelukkig staat ook hier OVSG paraat. Zodra dit achter de rug is, wordt het definitieve subsidiebedrag vastgelegd, gereserveerd en later in schijven uitbetaald op basis van de facturen. 

Tip 4: voorzie een goede noodlocatie 

Wie dacht dat er toen geen verrassingen meer kwamen, had het fout. Zowel corona als de oorlog in Oekraïne hebben de werken vertraagd en duurder gemaakt. Dit heeft de berekening van het subsidiebedrag veranderd, waardoor nog een extra bedrag zal worden uitbetaald. In december 2021 begonnen de afbraakwerken aan de bestaande school, en in september 2023 konden de kleuters en leerkrachten het schooljaar inzetten in het nieuwe gebouw. De laatste, afsluitende tip die de school nog wil meegeven, is om voldoende tijd te voorzien voor de bouw en goed te communiceren met de ouders. Kris Kestens verduidelijkt: ​“Een goede noodlocatie is cruciaal. Wij dachten dat het bouwproces anderhalf jaar ging duren, maar uiteindelijk was het twee jaar. Elke verlenging kwam hard aan bij ouders en leerkrachten. Het is moeilijk om de geplande timing exact te communiceren, want je hebt dit toch niet echt in de hand.” Verder kijkt Kris tevreden terug op de keuzes die gemaakt zijn bij het ontwerp: ​“De lichtinval en ruimte zijn een troef van dit gebouw, net zoals de meubelkeuze. Alles staat zoveel mogelijk op wieltjes zodat kleuters het zelf kunnen verplaatsen en er creatief mee omgaan. Ook de akoestiek is hier echt geweldig. Kinderen maken nu eenmaal veel geluid, maar dit gebouw dempt dat en in de volgende ruimte hoor je er bijna niks meer van. Dat geeft een ongelofelijke rust die niet alleen de kleuters, maar ook de leerkrachten nodig hebben.” 

Dit artikel verscheen in Imago, tijdschrift voor stedelijk en gemeentelijk onderwijs, december 2023.