Kleuters leren meer met kennisrijke topthema’s

In de gangen van GBS Maasmechelen gonst het van de bedrijvigheid. Kleuters bouwen voederbakjes in de bouwhoek, ze wassen een hond in de poppenhoek of vullen de kenniswand aan met foto’s en tekeningen. Het zijn de zichtbare sporen van een jaar lang werken met kennisrijke topthema’s.

Rust in de klas 

Met de ondersteuning van pedagogisch begeleider Sofie Ceulemans zette het kleuterteam grote stappen in het uitwerken van kennisrijke topthema’s. Directeur Marleen Cloetens vertelt waarom de school voor dit traject koos: ​“We wilden een kwaliteitsvolle en gedragen manier van thematisch werken ontwikkelen, met duidelijke afspraken over de verschillende schoolvestigingen heen. Onze school telt drie vestigingen: Kotem, Boorsem en Uikhoven. Door samen thema’s uit te werken, versterken leerkrachten elkaar. Ze delen expertise en zorgen voor continuïteit, ook als er nieuwe collega’s instromen. Daarnaast was de invoering van het nieuwe leerplan Leer Lokaal eveneens een goede aanleiding om dit aan te pakken. De leerkrachten reflecteerden op hun eigen praktijk en zetten de stap van een puur activiteitengericht aanbod naar een aanpak die vertrekt vanuit doelen.” 

Ook de veranderende schoolpopulatie en de behoefte van kleuters aan meer rust waren belangrijke factoren. Juf Connie vult aan: ​“Vroeger wisselden we om de twee weken van thema. Alles ging snel-snel: voortdurend kregen de kleuters nieuwe impulsen, andere materialen en andere hoeken. Zo raakten de kleuters soms gefrustreerd omdat ze nog niet uitgespeeld waren. Nu nemen we meer tijd. Dat brengt rust voor de kinderen én voor ons. Het langer uitwerken van één thema zorgt voor meer betrokkenheid, diepgang en ontspanning.” 

Van losse invalshoeken naar gedragen thema’s

Vroeger bepaalden leerkrachten grotendeels zelf hoe een thema vorm kreeg. Nu wordt het thema stap voor stap samen met de kleuters opgebouwd. Hun vele leervragen, ideeën en verwondering vormen het vertrekpunt. ​“De kleuters zijn veel meer betrokken”, zegt juf Karen. ​“Ze ontwerpen zelf materialen, experimenteren en bedenken oplossingen. Dat stimuleert hun taalontwikkeling, creativiteit en sociale vaardigheden.” 

De kenniswand met denkbeelden werd een krachtig instrument. ​“Kinderen legden zelf de link met wat ze leerden”, zegt juf Iris. Juf Marijne vervolgt: ​“Ze vertelden trots aan elkaar en zelfs aan bezoekers wat ze ontdekt hadden. Dat verhoogde hun betrokkenheid enorm.” 

Een rijke leeromgeving 

Het eerste grote thema was Gezondheid, met creatieve subthema’s zoals De viezerik en Natte neuzen. De start gebeurde telkens met een rijke impressie: een juf die zogezegd te laat en ongewassen binnenkwam of een filmpje over een hond die verzorging nodig had. Deze ervaringen bleven de kinderen bij en brachten hen tot diepgaand spel en leren. Elke keer was er een prikkelende start.
​“De kleuters waren stomverbaasd toen ik zogezegd te laat, met wilde haren en in mijn badjas ​’s ochtends binnenkwam in de klas. Ze praten er nu nog over”, lacht juf Connie. Ook de ouders werden hierbij betrokken: een kapster kwam naar de klas, een hoefsmid toonde zijn vak, de kleuters gingen op uitstap naar de dierenwinkel,… Zo werd de leefwereld van de kleuters op een betekenisvolle manier verbonden met het thema. 

Groei voor kleuters én leerkrachten 

Niet alleen de kinderen leerden veel bij. Het team ontdekte de kracht van samenwerking en durven loslaten. ​“Ik stond versteld van wat kleuters zelf allemaal kunnen”, zegt juf Connie. ​“We dachten vaak: dat lukt hen niet. Maar keer op keer bewezen ze het tegendeel.” 

Directeur Marleen benadrukt ook de meerwaarde voor het schoolbeleid: ​“Door samen thema’s uit te werken en doelen te bewaken, zorgen we voor een kwaliteitsvolle lijn doorheen onze school. Dat maakt ons onderwijs sterker en duurzamer.” 

Blik op de toekomst 

Bij de start van dit traject had het team heel wat ambities voor een vernieuwde aanpak. Ze wilden de leerontwikkeling van kleuters verhogen, het vakmanschap en het eigenaarschap van de leerkrachten erkennen, een betekenisvol aanbod voorzien, kansengelijkheid bevorderen, effectiever lesgeven, doelgericht werken en de betrokkenheid verhogen. De leerkrachten hebben deze doelen met glans gerealiseerd. 

De school blijft ook dit jaar voortbouwen op deze manier van werken. Het enthousiasme is groot. Om afspraken te verankeren, werkt het team met kwaliteitskaarten. Het verder uitwerken van kennisrijke thema’s zal ook een vast agendapunt worden tijdens de personeelsvergaderingen. Intussen start de school een nieuw OVSG-thematraject voor wiskunde ​‘Groeien in meten’, waarbij een stuurgroep het hele team betrekt. 

“Thematisch werken op deze manier vraagt organisatie en samenwerking”, besluit Marleen Cloetens. ​“Maar het levert zoveel op: betrokken kleuters, sterke leerwinst en een team dat samen groeit. Met veel toewijding en samenhorigheid heeft ons team echt mooie dingen bereikt.”