‘Functies verweven is mensen verweven’
De stad Gent zet volop in op gedeelde stedelijke gebouwen en campussen die open staan voor alle stedelingen en waarin ontmoeting centraal staat. Project de Felix toont hoe het kan.
Een opa zet zijn kleindochter af op school, gaat even langs bij de dienst Burgerzaken om wat paperassen te regelen, ontleent een boek in de bib en slaat een praatje in het leescafé. Na school kan de kleindochter nog even spelen op de speelplaats. In het weekend gaat opa kijken naar het balletoptreden in de spektakelzaal. En dat allemaal in hetzelfde gebouw.
Klinkt dit plaatje te idyllisch? Vanaf het najaar van 2023 is het nochtans een realistische optie voor de de leerlingen van Freinetschool ‘t Groen Drieske en hun familie. We spreken erover met Sven Onghenae, directeur van de school, en Evita Willaert, schepen van onderwijs in Gent.
Waarom had de school een nieuw gebouw nodig?
Sven Onghenae: “Steeds meer jonge gezinnen komen in de buurt wonen, ons leerlingenaantal stijgt en ons gebouw botst op zijn limieten. Tegelijk zocht ook Academie De Kunstbrug naar een nieuwe thuis in de buurt. Het voormalige dienstencentrum is maar een paar straten verder en staat grotendeels leeg. Het plaatje klopte: de school, de academie, het nabijgelegen politiekantoor, de wijkbib en enkele stadsdiensten zochten een nieuwe locatie en dit gebouw zocht een nieuwe bestemming. De Felix was geboren.”
Toch was het een controversiële keuze. Het gebouw ligt vlak naast de viaduct van Gentbrugge. Hoe kregen jullie de ouders mee?
Sven Onghenae: “We hebben veel tijd gestoken in geruststellen: onderzoek door de dienst leefmilieu bevestigde dat alles conform de Europese normen was, de viaduct kreeg nieuwe geluidschermen en bij het ontwerp van het vernieuwde gebouw hielden we rekening met de omgeving. Zo is de school georiënteerd naar het natuurpark Gentbrugse meersen. Ouders die nu voor onze school kiezen, zien de meerwaarde. Gedeeld gebruik, groen en duurzaam zit in het DNA van onze school. Al die elementen komen terug in het gebouw. De kleuterklassen blijven op de huidige locatie, waardoor we twee sites met elkaar blijven verbinden. Dat wordt een uitdaging, want ondanks de gedeelde visie weet ik uit ervaring dat verschillende locaties tot uiteenlopende schoolculturen kunnen leiden.”
“Ook de buurt is mee in bad getrokken. Tijdens de infomarkt reageerden de meeste bewoners enthousiast. Zeker de plannen voor het leescafé en de speelplaats, die na de schooluren open zal zijn, vielen goed. De hele site wordt autoluw en er komen laadpunten voor elektrische fietsen. Het gebouw zelf wordt mooier en groener gemaakt, en dat maakt het ook aantrekkelijker voor de buurt: een mooie, uitnodigende plek waar mensen naartoe willen gaan. De naam Felix, Latijn voor gelukkig en een verwijzing naar de architect, werd samen met de buurt gekozen.”
De multifunctionele aanpak is vrij ambitieus. Vanwaar de keuze?
Evita Willaert: “Dat is een beleidskeuze. Onze samenleving wordt diverser, de ruimte schaarser en steden en gemeenten moeten steeds meer rollen opnemen. Dit is een logische en positieve evolutie. Natuurlijk is niet alles eenvoudig: je moet veel overleggen en afstemmen, rekening houden met elkaar, slim met ruimte omgaan en drempels wegwerken.”
“Functies verweven is mensen verweven. Door verschillende stadsfuncties op eenzelfde site te combineren, maak je ook je aanbod bekend. Kinderen die voordien nooit aan de academie zouden denken, krijgen nu die kans. Ten slotte is het gewoon efficiënt, want een standaard schoolgebouw is maar 30% van de tijd in gebruik. Ook voor energiekosten scheelt dat veel. Niet onbelangrijk in deze tijden.”
De school zal het gebouw delen met een academie. Hoe vertaalt deze samenwerking zich in de praktijk?
Sven Onghenae: “Het vraagt zeker en vast een mindshift. Veel leraren spreken over ‘mijn klas’, ‘mijn kast’, ‘mijn bureau’ … Terwijl we eigenlijk gewoon gebruikers zijn. Ik zeg altijd: het enige dat van mij is, is mijn huis. En zelfs dat klopt niet, het is nog altijd voor een deel van de bank!” (lacht)
“Er zijn al veel ideeën om samen te werken, iedereen ziet het goed zitten. We gaan bijvoorbeeld zeker en vast meedoen met Kunstkuur. Als Freinetschool hebben wij vandaag al atelierwerking. De docenten van de academie zullen dat versterken, onze leerkrachten kunnen hun expertise gebruiken. Daarnaast zal er veel informeel contact zijn: de leraren van de academie en van de school zullen elkaar regelmatig kruisen in het gebouw.”
Zijn er nog voorbeelden van hoe de stad haar stedelijk onderwijs gebruikt om aan andere beleidsdomeinen te werken?
Evita Willaert: “Het gebouw Melopee aan de Oude Dokken is een ander recent stadsgebouw met een school, een kinderopvang, een buitenschoolse opvang en sportfaciliteiten. De school deelt haar sporthal met buurtverenigingen en is er zelfs een cafetaria. De ontwikkeling van dat gebouw was een duidelijk statement van het stadsbestuur dat we geloven in deze nieuwe buurt. Tot voor kort was dit verloederd havengebied. Vandaag is het een opgewaardeerde buurt waar het aangenaam vertoeven is.”
“Gent heeft heel wat nieuwe stadsgebouwen en reconversies in het verschiet. We gaan van stadsgebouwen 1.0, die maar één functie hebben, naar stadsgebouwen 2.0. Gedeeld gebruik wordt steeds meer de norm. Een stedelijke school sluit niet meer om 16 uur.”
Dit artikel verscheen in Imago, tijdschrift van stedelijk en gemeentelijk onderwijs, september 2022.
Auteur
