De OVSG-toets, veel meer dan een toets

Patriek Delbaere (algemeen directeur, Onderwijsvereniging van Steden en Gemeenten), Steven De Laet (pedagogisch adviseur, coördinator basisonderwijs regio Oost en projectleider OVSG-toets) en Elias Hemelsoet (coördinator Studie - en Ontwikkelingsdienst OVSG) belichten de historiek, de troeven en de toekomstplannen van deze eindtoets voor de basisschool die al 25 jaar een sterk merk is en elk schooljaar zo’n 25 000 zesdeklassers bereikt. In hun bijdrage beklemtonen ze dat de OVSG-toets veel meer is dan een toets. Het is een zorgvuldig opgebouwd geheel van kwaliteitsmeting, ondersteuning, interne professionalisering, implementatie van vernieuwing in de scholen en pedagogische begeleiding door OVSG. De focus ligt altijd op het versterken van de onderwijskwaliteit.

Brede toets

De OVSG-toets is een ​‘brede’ toets die wordt uitgewerkt door de begeleiders van OVSG, experten in eindtermen en leerplannen, en waarbij de ondersteuning na de afname door diezelfde begeleiders in de scholen zelf gebeurt. Die grote betrokkenheid geeft de school veel vertrouwen. De toets zet in op een relevante selectie van eindtermen over de breedte van het curriculum en evalueert zowel kennis als competenties. Brede evaluatietechnieken en praktische proeven maken het mogelijk dat talenten van leerlingen veelzijdig in beeld worden gebracht.

Hefboom voor onderwijskwaliteit

De toets is een hefboom voor onderwijskwaliteit. Het is een gedeeld werkinstrument voor leerkrachten, klassenraad, directeurs, bestuurders en begeleiders. De pedagogische begeleiding en nascholing van OVSG ondersteunen de kwaliteit van een school aan de hand van de toetsresultaten. Scholen worden sterker in hun interne kwaliteitszorg.

Geert Rombout, directeur gemeentelijke school Zele: ​“In het feedbackrapport van de OVSG-toets vergelijken we ons steeds met het gemiddelde en kijken we welke conclusies we hieruit kunnen trekken. Zo merkten we dat begrijpend lezen achteruitging. Daarom hebben we een verbetertraject van drie jaar opgezet met de pedagogische begeleidingsdienst van OVSG, waarbij we al vanaf de kleuterklas inzetten op ontluikend lezen. Vandaag doen we nog steeds aan boekpromotie en blijven we technisch lezen in de focus zetten.”

Op maat van de praktijk, maximaal bereik

De OVSG-toets is een toets op maat van het veld. Directies en leerkrachten ervaren hem als zeer ondersteunend, omdat de toets gebaseerd is op eindtermen en leerplannen. Dat blijkt dan ook uit het grote bereik en draagvlak van de toets. Ondanks het feit dat scholen vrij kunnen kiezen welke gevalideerde toets ze gebruiken, kiest 99% van de OVSG-scholen en 94% van de GO!-scholen voor de OVSG-toets. Het aantal deelnemende scholen gaat al jaren in stijgende lijn. In 2019 deden 913 scholen mee.

Betaalbare en snelle toets

Bijkomende voordelen zijn het feit dat de OVSG-toets betaalbaar is en zeer snel feedback geeft. De resultaten zijn drie dagen na de toetsafname al beschikbaar. Dat laat de gebruikers toe om de resultaten van hun school te vergelijken met die van vergelijkbare scholen. Scholen die digitaal deelnemen, krijgen een geïndividualiseerd feedbackrapport op maat van de school. Zo geeft OVSG een eerste aanzet tot de opmaak van een actieplan op schoolniveau.

Steeds vernieuwend en stimulans voor innovatie

In de loop van de jaren is de OVSG-toets voortdurend geëvolueerd. Zo werken we al jaren met dyslexiesoftware voor leerlingen die dat nodig hebben en worden een deel van de toetsen sinds vorig schooljaar digitaal afgenomen. Ook sinds 2019 bieden we de mogelijkheid om gedifferentieerd te toetsen voor cognitief sterke leerlingen.

De toets inspireert de deelnemende scholen tot een innovatieve evaluatiecultuur en -didactiek. Doordat pedagogische begeleiding gekoppeld wordt aan de toets, wordt ook de professionalisering van de leerkrachten gestimuleerd. De hele werking rond de OVSG-toets versterkt het bewustzijn van scholen over de waarde van data en leert leraren om hiermee aan de slag te gaan. Door een datageletterde aanpak ze winnen expertise in het uitwerken van een toetsbeleid met het oog op kwaliteit.

Blik op de toekomst

Om die redenen is OVSG er van overtuigd dat de bestaande expertise maximaal benut moet worden bij de opmaak van toetsen met het oog op leerwinstmonitoring, zoals beschreven staat in de beleidsnota. De OVSG-toets heeft daartoe alle troeven in handen en is als werkinstrument al stevig ingebed in het onderwijsveld.

Patriek Delbaere, algemeen directeur van OVSG: ​”Al 25 jaar is de OVSG-toets de standaard voor kwaliteitsmeting in veel lagere scholen. Onze toets houdt de school een spiegel voor om haar kwaliteit te onderzoeken en te verbeteren. Door verdere digitalisering wensen we de OVSG-toets in de toekomst ook in te zetten voor het meten van leerwinst bij de leerlingen.”