PIRLS-resultaten tonen: lezen vraagt een topsportbenadering
Goed kunnen lezen is een basisvaardigheid. We moeten de trend van dalende PIRLS-resultaten voor lezen absoluut keren. OVSG stelt een heuse topsportbenadering voor met de leerlingen als atleten, de leraren als trainers en alle betrokkenen, in het gezin, op school en daarbuiten, als motiverende supporters. Deze wedstrijd is geen sprint, ook geen marathon maar een triatlon.
OVSG besteedde de voorbije jaren veel aandacht aan lezen met vormingen, begeleidingen en de publicatie De beste lezers zitten in mijn klas! (Uitgeverij Politeia). Deze vormingen en begeleidingen zetten we voort, omdat we uit de evaluaties weten dat een langdurig traject effectief leidt tot een verbetering van de leerlingenresultaten van de deelnemende scholen. Toch kunnen we in het PIRLS-onderzoek geen globale verbetering realiseren. De tijd is te kort om op grotere schaal effecten te zien.
Walentina Cools, algemeen directeur OVSG:“In onze vormingen en begeleidingen merken we dat onze scholen gemotiveerd zijn om in te zetten op sterk leesonderwijs. De leraren kunnen wel degelijk een verschil maken, dat merken we in de praktijk. Tegelijk moeten we, net zoals voor topsport, iedereen betrekken: jong beginnen met (voor-)lezen, naar de bib gaan, opgroeien in een kansrijk gezin en in een stimulerend leesklimaat, … het speelt allemaal een rol. In het gemeentelijk onderwijs hebben we de kans om de andere lokale beleidsdomeinen (kinderopvang, cultuur, bibliotheek, … ) mee te engageren voor lezen. Die lokale samenwerking willen we nog sterker uitbouwen.”
Achtergrondkennis als hefboom voor leesbegrip
In het curriculum moeten we voldoende tijd en ruimte voorzien voor taal en lezen. Het proces van nieuwe minimumdoelen voor het basisonderwijs ligt al even stil. Die nieuwe minimumdoelen moeten aandacht besteden aan Nederlands, wiskunde en wereldoriënterend (kennis-)onderwijs. In afwachting daarvan lanceert OVSG vanaf september 2023 het nieuwe leerplan voor de basisschool Leer Lokaal. Daarin besteden we specifieke aandacht aan het aanbrengen van voorkennis en woordenschat, leesstrategieën en interactie over teksten. Achtergrondkennis blijkt immers een belangrijke hefboom om tot leesbegrip te komen. Wie veel kennis heeft, pikt sneller nieuwe elementen op en begrijpt een tekst beter. We stimuleren verder ook de samenwerking tussen de gemeentelijke bibliotheek en de school. En dat begint al in de kinderopvang, de kleuterschool en bij de kinderen thuis: voorlezen is de eerste stap naar lezen.
Leesonderwijs is teamwerk
Door corona en het lerarentekort gaat het onderwijs door zwaar weer, maar dat mag geen excuus zijn voor de daling. Lezen stond de laatste jaren hoog op de agenda van de overheid, lerarenopleidingen, scholen, begeleiding, onderzoek en uitgeverijen. Ook al lieten heel wat schoolteams zich begeleiden of volgden ze vorming, toch blijkt dat (nog) niet in de PIRLS-resultaten. Worden de juiste stappen gezet? Besteden scholen – onder druk van een overvol curriculum – voldoende tijd aan effectief leesonderwijs? In onze duurzame begeleidingen van scholen blijven we dat onderzoeken, terugkoppelen aan de teams en opvolgen om zo de resultaten op te krikken.