Leer Lokaal: het nieuwe, toekomstbestendige leerplan basisonderwijs
Vanaf 1 september 2023 kunnen stedelijke en gemeentelijke scholen werken met een nieuw globaal leerplan voor de hele (buitengewone) basisschool. Zoals blijkt uit de naam, draagt het de eigenheid van ons onderwijs in zich. Leren en kennis verwerven zijn belangrijk, diversiteit, zorgzaamheid en een brede blik op de wereld ook.
De huidige OVSG-leerplannen basisonderwijs dateren van 1998 en 2010 en volgen daarmee het ritme van de eindtermen basisonderwijs van de Vlaamse overheid. De ontwikkeling van nieuwe eindtermen door de overheid zit op dit moment in de koelkast, maar de huidige leerplannen sluiten onvoldoende aan bij de tijd en de verwachtingen over wat onderwijs kan en moet bieden. Daarom gaat OVSG voort met de ontwikkeling van een gloednieuw, toekomstgericht leerplan, gebaseerd op de huidige ontwikkelingsdoelen en eindtermen en op de zestien Europese sleutelcompetenties. Het decreet basisonderwijs bepaalt immers dat nieuwe eindtermen ontwikkeld worden vanuit deze Europese sleutelcompetenties en ook de eindtermen van de eerste graad secundair onderwijs vertrekken vanuit dit kader. Daarom nemen we deze sleutelcompetenties mee als richtsnoer bij het schrijven van het leerplan. Zo maken we ons leerplan duurzaam en klaar voor de toekomst.
Eén plan voor de hele basisschool
Leer Lokaal wordt één leerplan voor kleuteronderwijs, lager onderwijs en buitengewoon onderwijs. We creëren een gemeenschappelijke taal voor alle betrokken leraren. Het biedt ook de kans om leerlijnen uit te zetten voor de hele basisschoolperiode van kinderen. We werken met een basisleerlijn en daarnaast leerlijnen voor ondersteuning, verdieping en uitbreiding. Zo helpen we leraren bij de spreidstand die ze elke dag moeten maken om leerlingen op verschillende momenten in hun leerproces te geven wat ze nodig hebben. In klasgroepen met een diversiteit aan leerlingen werkt de leraar zorgzaam en uitdagend op maat van deze leerlingen. Ook geïntegreerd werken, waarbij doelen uit verschillende leergebieden samen in een les of thema komen, wordt gestimuleerd.
Participatie en deskundigheid
Al van bij de aanvang van de ontwikkeling stond de ervaring van de toekomstige gebruikers hoog op onze agenda. In 2020 bevroegen we 3000 leraren over wat ze verwachten van een leerplan. Vervolgens gingen we dieper in gesprek met focusgroepen van leraren gewoon en buitengewoon onderwijs. Al die input namen we mee. Op de ontmoetingsdagen in maart konden directies voor het eerst kennismaken met het nieuwe concept.
Daarnaast lopen gesprekken met de lerarenopleidingen, de onderwijsinspectie en de educatieve uitgevers en softwareontwikkelaars. Binnen de pedagogische begeleiding van OVSG wordt op verschillende fronten gewerkt. Katelijne Lefever, Axel Pannecoucke, Walter Dons en Hans Vanbedts creëren de leerlijnen onder coördinatie van Steven De Laet. Hans Zoons, Danny Splets en Serge Broos ontwikkelen een digitale omgeving zodat het leerplan online gebruikt kan worden. Verder werken we ook een implementatie- en vormingsplan uit dat scholen op weg zal helpen om doelgericht het nieuwe leerplan te integreren in hun werking.
Leer Lokaal
De titel van het leerplan is niet alleen een mooie taalvondst, hij geeft een gezicht aan het gemeentelijk en stedelijk onderwijs. OVSG benadrukt daarmee het belang van de basisschool die midden in de samenleving staat en er deel van is. De lokale school is geen eiland, maar verweven met kinderopvang, sport, cultuur, wonen en werken, integratie en sociaal beleid.
Leer Lokaal verwijst ook naar een leerlokaal, een fysieke plek, een klas in een school. Zo geven we aan dat leren niet vrijblijvend gebeurt. Onze kinderen krijgen ondersteuning van professionals die kwaliteitsvol en zorgzaam onderwijs verstrekken. De plek waar ze het best tot leren komen – ook al is dat soms digitaal - is de klas in de school.
Ten slotte is stedelijk en gemeentelijk onderwijs niet alleen lokaal verankerd, het staat ook open voor de wereld en is net zo goed ‘glokaal’! We vertrekken in ons onderwijs dicht bij de leerling en zijn omgeving. Die omgeving is divers en naarmate leerlingen groeien verbreedt hun blik. Ze groeien uit tot wereldburgers vanuit een actief-pluralistisch perspectief.
Hoe loopt het traject verder
Leer Lokaal wordt eind januari 2023 ingediend bij de onderwijsinspectie ter goedkeuring.
Vanaf 1 september 2023 wordt het gebruiksklaar voor de scholen. In schooljaar 22-23 zal de pedagogische begeleiding het nieuwe leerplan samen met directies en beleidsteams van de scholen voorbereiden. Het doel is dat elke school een implementatieplan op maat heeft. Vanaf 1 september 2023 ondersteunen we schoolteams bij het implementeren inzetten van het nieuwe leerplan. Dit proces kwaliteitsvol doorlopen vraagt tijd. We werken hiervoor een ondersteunend vormingsaanbod uit en zullen scholen tot op de klasvloer ondersteunen.
Dit artikel verscheen in Imago, tijdschrift van stedelijk en gemeentelijk onderwijs, juni 2022
Auteur
