06/01/2023

Belas­ting­be­ta­ler ver­dient geen koe­han­del met scholen

Het gemeen­schaps­on­der­wijs (GO!) is van­daag een van de groot­ste vast­goed­ei­ge­naars in het land maar vraagt de over­heid om meer mid­de­len om zijn patri­mo­ni­um te onder­hou­den. Tege­lij­ker­tijd besteedt de onder­wijs­ver­strek­ker zijn mid­de­len aan de vij­an­di­ge over­na­me van gemeen­te­lij­ke scho­len. De belas­ting­be­ta­ler ver­dient beter dan een koe­han­del met scholen.

De Duinpieper

Vol­gens een recen­te inven­ta­ris bezit het GO! 3.700 gebou­wen op 830 sites in Vlaan­de­ren en Brus­sel, goed voor 13 mil­joen vier­kan­te grond­op­per­vlak­te. (De Tijd, 4 janu­a­ri 2023). Om deze gro­te hoe­veel­heid vast­goed te onder­hou­den en ver­ou­der­de gebou­wen te ver­van­gen, heeft het GO! vol­gens zijn eigen jaar­ver­slag jaar­lijks min­stens 260 mil­joen euro extra nodig ter­wijl het van de over­heid 72 mil­joen euro krijgt. GO! vraagt daar­om bij­ko­men­de mid­de­len en ver­koopt ook zijn ver­ou­der­de, on(der)benutte infrastructuur.

Ver­spil­de tijds- en geldbesteding

Met zo’n tekort zou je ver­wach­ten dat het GO! elke euro besteedt aan de bestaan­de school­ge­bou­wen. Niks is ech­ter min­der waar. We stel­len name­lijk vast dat het GO! bij de ver­koop van zijn patri­mo­ni­um aan een lokaal bestuur altijd de voor­waar­de stelt dat ze bij­ko­mend hun eigen gemeen­te­lijk onder­wijs over­dra­gen. Het onder­wijs­net is bereid om veel geld op tafel te leg­gen om gemeen­te­scho­len op te kopen met als doel de leer­lin­gen­aan­tal­len van het GO! op te krik­ken. Zo inves­teert het onder­wijs­net in bij­ko­mend patri­mo­ni­um ter­wijl het vol­gens zijn eigen jaar­ver­slag alle mid­de­len nodig heeft om het eigen patri­mo­ni­um te onder­hou­den en te reno­ve­ren. Ten slot­te publi­ceert het GO! op zijn web­si­te een draai­boek voor de over­na­me van scho­len en biedt het actief onder­steu­ning aan gemeen­te­be­stu­ren. Een merk­waar­di­ge tijds- en geld­be­ste­ding voor een onder­wijs­net, dat beweert over onvol­doen­de mid­de­len te beschik­ken voor zijn bestaan­de scho­len. Het GO! zou zijn patri­mo­ni­um ook kun­nen ver­ko­pen zon­der een der­ge­lij­ke over­dracht te eisen.

De over­heid heeft voor het bou­wen van gemeen­te­lij­ke basis­scho­len boven­dien al sub­si­dies gege­ven: Vlaan­de­ren sub­si­di­eert name­lijk 60 tot 70% bij de bouw van een nieu­we school. In de regel­ge­ving werd de ver­plich­ting inge­schre­ven dat een over­dracht van een school aan een markt­con­for­me prijs moet gebeu­ren. Con­creet wil dit zeg­gen dat Vlaan­de­ren bij een over­dracht aan het eind van de rit bij­na twee keer voor het school­ge­bouw betaald zal heb­ben: één keer voor de gesub­si­di­eer­de bouw, een twee­de keer voor de over­na­me door het GO!.

Over­na­mes uit het ver­le­den leren ons dat deze plan­nen zel­den of nooit in het bestuurs­ak­koord staan en ach­ter geslo­ten deu­ren wor­den bedis­seld. Dat leidt vaak tot veel ophef bij bewo­ners en ouders, die niet aan­vaar­den dat er met hun school­keu­ze gesja­cherd wordt.

Onder­wijs meer­waar­de voor elke gemeente

Als loka­le bestu­ren hun onder­wijs over­dra­gen, dan argu­men­te­ren ze wel eens dat onder­wijs hen te veel geld kost. Deze per­cep­tie klopt niet. De Vlaam­se over­heid ver­goedt het onder­wijs­per­so­neel en ver­schaft wer­kings­mid­de­len, dat hoeft de gemeen­te dus niet te beta­len. Ook de aan­koop, reno­va­tie of bouw van school­ge­bou­wen wordt tot 70% door de Vlaam­se over­heid betaald. Een slim bestuur kiest daar­bij voor een mul­ti­func­ti­o­neel gebouw dat tij­dens vakan­ties en na de school­uren ten dien­ste staat van de gemeen­schap. Voor­beel­den hier­van zijn open speel­plaat­sen voor de kin­de­ren in de buurt, bibli­o­the­ken en lees­ca­fés, de kunst­aca­de­mie, ver­huur aan loka­le ver­e­ni­gin­gen, sport­in­fra­struc­tuur, … Op deze manier kan een gemeen­te ervoor zor­gen dat ze haar sport­zaal niet voor de vol­le 100% moet finan­cie­ren en dat alle bewo­ners ervan kun­nen pro­fi­te­ren. Boven­dien is de ver­laag­de btw van 6% van toe­pas­sing op scho­len­bouw. Kort­om, er is geen enkel gemeen­te­lijk beleids­do­mein dat zo uit­ge­breid gefi­nan­cierd wordt door Vlaan­de­ren als onderwijs.

Focus­sen op kerntaken

Het bestuur van OVSG vraagt uit­druk­ke­lijk dat het GO! deze manier van wer­ken stop­zet. Laten we als onder­wijs­ver­strek­kers onze ener­gie en mid­de­len ste­ken in onze kern­ta­ken: het lera­ren­te­kort aan­pak­ken en kwa­li­teits­vol onder­wijs onder­steu­nen. Elkaar scho­len pro­be­ren afpak­ken, lou­ter om markt­aan­deel te win­nen, hoort daar niet bij. Scho­len zijn geen koopwaar.

Walen­ti­na Coo­ls, alge­meen direc­teur Onder­wijs­ver­e­ni­ging van Ste­den en Gemeenten

Deze opi­nie ver­scheen in De Tijd op 6 janu­a­ri 2023

Zoek je het alge­me­ne con­tact van een dienst?

Ga naar de contactpagina